Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı internet sitesinde yayımlanan rapora göre, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli depremden etkilenen 11 ilde gerçekleştirilen hasar tespit çalışmalarında 2 milyon 258 bin 622 binadan 39 bin 361’i yıkıldı ve hasar tespit çalışmaları tamamlandı. 22 Ocak 2024 itibarıyla 21 bin 191 kişi acil durumdaydı. Bunlardan 202 bin 571’inin ağır hasarlı, 43 bin 344’ünün orta hasarlı, 1 milyon 952 bin 155’inin ise hafif hasarlı veya hasarsız olduğu belirlendi.
Afet bölgesinde barınmaya öncelik verildi
Depremin ilk anından itibaren acil müdahale kapsamında devletin tüm kaynakları seferber edildi. Bu kapsamda Anayasa’nın ilgili maddesine dayanılarak Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 8 Şubat 2023 tarihinde Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis’te üç ay süreyle olağanüstü hal (OHAL) ilan edildi. Depremden etkilenen Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa. Mart 2023’te ise Sivas’ın Elazığ ve Gürün ilçelerinde mücbir sebep açıklandı. Daha sonra Bingöl, Kayseri, Mardin, Tunceli, Niğde ve Batman illerinin afet bölgesi olması kararlaştırıldı.
Afet bölgesindeki barınma ihtiyacının karşılanması öncelikli olarak değerlendirilerek, ilk etapta geçici barınma ihtiyacı tamamen karşılanırken, kalıcı konutların yapımına yönelik çalışmalara da hız verildi.
Bölgedeki ekonomik toparlanma kapsamında sanayi siteleri ve sanayi bölgelerinin altyapı yatırımlarına başlandı, bölgede faaliyet gösteren işletmelere yönelik borç erteleme ve yatırım destek paketleri gibi önlemler alındı. Tarımla uğraşanlara yönelik hayvancılık, yem desteği gibi tedbirler uygulamaya konuldu.
2024 Merkezi Yönetim Bütçesinin yüzde 9,3’ü deprem bölgesine ayrıldı
Bölgedeki kamu kurum ve kuruluşlarının acil yardım, adaptasyon ve imar faaliyetlerini aktif olarak yürütmeleri için 2023 mali yılında Merkezi Yönetim Bütçesinden yaklaşık 761,7 milyar lira tahsis edildi.
Bu kapsamda öncelikli ihtiyaçların gecikmeden karşılanması amacıyla başta AFAD olmak üzere ilgili kamu kurumlarına 221 milyar lira kaynak tahsis edildi. Ayrıca deprem zararlarının giderilmesi amacıyla 23 Temmuz 2023 tarihinde yayımlanan 2023 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve İlgili Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun çerçevesinde 540 milyar lira ek bütçe ödeneği yapıldı.
AFAD bütçesine 198 milyar lira ödenek aktarıldı
Ayrıca bütçe kalemlerinden yapılan tasarrufla depremin yarattığı ihtiyaçların karşılanması için AFAD bütçesine 198 milyar lira ödenek aktarıldı. Böylece geçen yıl deprem bölgesindeki çalışmalara toplam 959,7 milyar lira kaynak ayrıldı. Bağış hesapları da dahil edildiğinde tüm kamu kurumlarının geçen yıl deprem harcamalarına ayırdığı kaynağın büyüklüğü 1 trilyon 139,7 milyar liraya ulaştı.
Tahsis edilen kaynak bütçenin yüzde 9,3’üne tekabül ediyor
Öte yandan depremle ilgili giderlerin finansmanı için 2024 Merkezi Yönetim Bütçesinden 1 trilyon liranın üzerinde kaynak ayrıldı. Bu fiyat 2024 Merkezi Yönetim Bütçesinin yüzde 9,3’üne denk geliyor.
Son olarak 1 Kasım 2023’te yayımlanan 2024-2028 dönemini kapsayan 12. Kalkınma Planı’nın ana odak noktalarından biri afetlere karşı dayanıklılığın artırılması ve deprem bölgesinin güzelleştirilmesi oldu.
Bu kapsamda sanayi, lojistik ve ulaştırma, sağlık, kültür, tarım, bilgi ve bağlantı teknolojileri, kadın, çocuk, aile, sosyal hizmetler ve sosyal hizmetler gibi birçok dalda afetlere karşı dayanıklılığın artırılması ve deprem bölgesindeki hasarların ortadan kaldırılmasına yönelik politikalar hayata geçirilmektedir. yardımlar yer aldı.
Maliyet 103,6 milyar dolar olarak açıklandı
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Müdürlüğü tarafından hazırlanan Kahramanmaraş ve Hatay Sarsıntı Raporu’na göre, depremin Türkiye ekonomisine getirdiği toplam yükün en önemli bileşeni yüzde 54,9 oranıyla konut hasarları oldu. Söz konusu mali değer ise 1 trilyon 73 milyar lira yani yaklaşık 57 milyar dolar olarak hesaplandı. İkinci büyük hasar kalemi ise kamu altyapı ve hizmet binalarının yıkılması oldu. Maliyetteki payının ise 242,5 milyar lira yani yaklaşık 13 milyar dolar olduğu iddia edildi.
Konut hariç özel sektörün zararı ise 222,4 milyar lira yani yaklaşık 11,8 milyar dolar olarak hesaplandı. Bu kalemde imalat sanayi, enerji, iletişim, turizm, sağlık ve eğitim sektörleri, küçük esnaf ve ibadethanelere verilen zararlar yer alıyor.
Sigorta sektörü kayıpları, esnafın gelir kayıpları ve makroekonomik etkiler dikkate alınmalıdır.
Depremin yol açtığı afetin Türkiye ekonomisine olan toplam yükünün yaklaşık
2 trilyon liranın yaklaşık 103,6 milyar dolar olduğu iddia edildi.
Bu büyüklüğün 2023 yılında milli gelirin yaklaşık yüzde 9’una ulaşabileceği öngörülüyordu.
